Pages

Friday, March 14, 2008

Mantel

Het lijkt overbodig om te zeggen, maar in de middeleeuwen droeg men ook wel mantels tegen het gure weer buiten. Zo lezen we in de 1361-1362 jaarrekening met betrekking tot de hofhouding van de edelman Jan van Blois dat hij voor broeder Ruerich sinen cappellaen een mantel laat aanschaffen voor twee reizen:

Item den zelven daer hi eenen mantel of hadde op die reyse in Ghelrelant ende ieghens die reyse van Pruyssen 4 ellen bruins lakens, dellen 12 s., facit 48 s.

De laat 14e eeuwse mantel kende meerdere soorten sluiting. Een ervan bestond uit een rij knoopjes. Dit wordt duidelijk uit de volgende miniatuur uit een Bible Historiale van 1372. Hier wordt de sluiting van voren op de borst gedragen.

Een alternatief voor mannen was om de sluiting op de rechterschouder te plaatsen. Dit is te zien op het grafmonument van Johann von Holzhausen (+ 1393) en zijn vrouw Gudela Goltsteyn (+ 1371) in de Dom van Frankfurt am Main. Op deze manier heb ik mijn nieuwe mantel dan ook gedrapeerd terwijl ik vorige dinsdag voor de poort van kasteel Loevestein stond. Zie hieronder de vergelijking tussen de twee:


En nog twee shots waarop de mantel dichtvalt en dichtgehouden wordt:


Ik moet zeggen, het was heerlijk warm!


It seems unnecessary to say but in medieval times people wore mantles to keep out the foul weather when out and about. In the account of 1361-62 concerning the household of the nobleman Jan van Blois there is an entry for the buying of a mantle for Jan's chaplain brother Ruerich for the two journeys / campaigns to Guelders and to Prussia.

Item den zelven daer hi eenen mantel of hadde op die reyse in Ghelrelant ende ieghens die reyse van Pruyssen 4 ellen bruins lakens, dellen 12 s., facit 48 s

The late 14th century mantle had multiple types of fastenings, one of which was a row of buttons. This type is depicted on a miniature from a Bible Historiale from 1372. Here the fastening is worn on the chest.
An alternative for men was to wear the fastening on their right shoulder. This is depicted on the effigy of Johann von Holzhausen (+ 1393) and his wife Gudela Goltsteyn (+ 1371) in the Dom of Frankfurt am Main. When I stood before the gate of castle Loevestein last Tuesday I draped my new mantle in this way. Also you can see how it looks when it is closed hanging down, and while closing it by hand.
I have to say it felt comfortably warm inside!

4 comments:

  1. he bertus, mooie mantel,

    is dat toevallig slot loevesteijn op de achtergrond? zo neit dan ben ikerg benieuwd waar het wel is.

    groetjes,

    niels

    ReplyDelete
  2. Hoi Niels,

    Ik zie je comment nu pas (de moderator moest hem eerst nog goedkeuren en had hem over het hoofd gezien).
    Ja dat is inderdaad Loevestein op de achtergrond. Ik was er toevallig voor een kleine tv-opname en heb van de gelegenheid gebruik gemaakt m'n nieuwe mantel uit te testen en op de gevoelige digitale plaat vast te leggen.

    ReplyDelete
  3. Hoi Bertus,

    ik heb besloten dat ik eindelijk ook maar een mantelga maken. Voor onze tijd is zo'n knoppjes mantel natuurlijk perfect. Kun je me vertellen of je een volledige cirkel hebt gebruikt of een driekwart? Zo te zien is hij ook gevoerd - is dat linnen? En wat voor dikte wol heb je gebruikt?
    (Ik heb momenteel alleen vrij dunne liggen in voldoende hoeveelheid).

    Wellicht kan ik in maart eveneens poseren met mantel op Loevestein ;)

    Marijn
    St. Thomasgilde

    ReplyDelete
  4. Hoi Marijn,

    ik heb een volle cirkel gebruikt voor mijn mantel. Hij bestaat uit 2 lagen dikke wollen mantelstof. In principe kan ik hem dus binnenste buiten keren en nog steeds dragen (al zitten dan de knopen en knoopsgaten omgedraaid).
    Ik heb geopteerd voor dikke mantelstof zodat hij goed de regen, wind en kou buiten houdt. Ik heb voor een voering gekozen omdat de mantel dan zwaarder wordt en mooier valt in grote plooien. De keuze voor mantelstof voor de voering is omdat ik die op dat moment had, en omdat ik de mantel ook gebruik als deken op koude evenementen. Als ik nog een keer zo'n mantel zou maken zou ik voor de voering dunnere wol of linnen gebruiken. Hij is nu net een tikje te zwaar en drapeert niet zo lekker over de arm zoals op het Holzhausen grafmonument.

    Ja, laten we er een traditie van maken. Eenieder met een nieuwe mantel moet hem te Loevestein op de ophaalbrug fotograferen. :)

    ReplyDelete