Pages

Monday, July 9, 2007

Rekenen (deel 3)

Een korte update: het plaatje van Fra Luca Pacioli blijkt nou net de enige te zijn waarbij de gebaren voor de honderdtallen en duizendtallen precies andersom zijn dan hetgeen bij alle andere bronnen wordt genoemd.

De Romeinse bronnen en de middeleeuwse (waarvan Beda in de 8e eeuw, Fibonacci in de 13e eeuw de bekendste zijn) zijn eenduidig: '2000 op rechter als 2 op de linker' en '200 op de rechter als 20 op de linker.' Andersom zou logischer zijn, maar het is niet het geval.

Deze wetenschap kan leiden tot vreemde gedachtenkronkels, je ziet ineens overal getallen uitgebeeld worden, zoals hieronder.


(fragment van Het laatste oordeel van Hans Memling (1467-71, te zien in Muzeum Narodowe, Gdansk)


Gelukkig is de vroege rekenkunde een terrein waar je steeds weer nieuwe dingen ontdekt. Nu is bijvoorbeeld bij het nalezen van de literatuur over de vingernummers gebleken dat het getal 153 heel bijzonder is, zie onder andere Johannes 21, vers 11. De betekenis van 153 is een verhaal op zich, waar ik jullie nu niet mee zal vermoeien.

4 comments:

  1. Interessant dat de vingers van Jezus het getal 2020 aanduiden. Het einde van de aarde werd door de Inca's in 2012 uitgerekend, en er zijn nog meer kalenders die ergens tussen 2010 en 2020 de 'Apocalyps' voorspellen. Misschien zinspeelt Van der Weyden hierop. Of ik zeg maar wat.

    ReplyDelete
  2. ik vind het vooral grappig. Heavy metal fans laten vaak het getal 4004 zien d.m.v. hun mano cornuta gebaar, maar om hier nu verder iets achter te zoeken.
    De apocalyps is al zo vaak voorspeld, ik denk niet dat het over 5 jaar zover zou zijn. De Maya priesters (het waren de Maya's, niet de Inca's) hadden al eerder het einde der tijden voorspeld en toen hun voorspelling niet uitkwam besloten ze de geschiedenis een handje te helpen door alle steden in midden Yucatan te verlaten. Zo kwam de klassieke Mayacultuur aan zijn eind.
    We dwalen af :-)

    ReplyDelete
  3. Ik denk ook niet dat de wereld komt te eindigen over vijf jaar, maar het is opmerkelijk dat de data dicht bij elkaar liggen. Nou ja, het was iets waar ik zo op kwam. En nog het verkeerde volk gebruikt ook....

    Afgezien van of 2020 nu wel of niet iets zou betekenen, in de middeleeuwen en daarvoor kende men getallen én vingerpositioneringen natuurlijk veel meer waarde en symboliek toe dan wij. Al was het maar op miniaturen (opgestoken vinger voor het spreken, geopende handpalm voor luisteren). De rechterhand van Jezus zegent, de linkerhand...tja daar kan veel symboliek achter zitten, of Van der Weyden moest het handje ergens kwijt.

    Dat getal 153, waar je het hier, en ook op het LHO-forum over hebt, begint me nu wel te benieuwen. Is het van zuiver wiskundig belang of heeft het een diepere betekenis?

    ReplyDelete
  4. Ik had me voorgenomen om hierna eens wat anders dan cijfertjes en rekenen te gaan behandelen, maar op verzoek dan :-)
    In de nieuwe Cronike staat een artikel van Jan van der Laan. Daarin komt het getal 153 zijdelings voorbij. Het wordt als een voorbeeld uit een vroeg-middeleeuwse / laat-romeinse tekst aangehaald. 153 is op zich een bijzonder getal. Het is namelijk 1+2+3...+17. 153 was ook de noemer van de verhouding van de vis (265/153 = wortel 3).
    De oude Grieken, met name zij die de Pythagorese leer aanhingen waren dol op dit soort wiskundige geintjes en waarschijnlijk om die reden wordt het in de bijbel aangehaald in Johannes 21:11 als een soort van insidersgrapje van de (Griekstalige) schrijver(s): de verhouding van de vis komt terug in het verhaal. Bovendien was er nog de afkorting ichthus = grieks voor vis, maar ook Jezus Christus, zoon van God, redder.
    Wat zullen ze een lol gehad hebben tijdens het schrijven.

    ReplyDelete