Afgelopen vrijdag hebben we een bezoekje gebracht aan het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden. Een kleine maar erg interessante tentoonstelling loopt op dit moment: Middeleeuws Chic
http://www.rmo.nl/tentoonstellingen/middeleeuws-chic (nog t/m 15 september).
De focus is laatmiddeleeuws riembeslag en een aantal leuke stukken zijn uit het RMO en enkele andere lokaties bij elkaar gebracht.

Dordrecht, 1300-1350.

Veel teruggevonden riemen hebben simpel messing riembeslag, gemaakt uit een vierkant stukje plaat dat bol geslagen is en vastgeklonken op het leer met een klein nageltje. Aan de achterkant is het nageltje kromgeslagen of vastgeslagen op een cirkelvormig stukje metaal ter versteviging. Kleine stukjes plaatmateriaal (messing of vertind ijzer, beter bekend als blik) werden niet alleen in bolletjes geslagen maar ook ingewikkelder vormen, vaak gestileerde bloemen, kwamen veel voor. Een complete riem met een totale lengte van 127 mm is teruggevonden in Dordrecht en had nog de originele riemtong, gesp en riembeslag van uit koper geslagen gestileerde bloemen. De riem was helaas een beetje verlegen.

Detail, Zeeland, before 1530. 7x7 mm.


Zeeland, before 1530.

Ook zijn ontzettend veel losse stukken riembeslag gevonden, gegoten en geslagen, van zowel messing als tin. De meeste komen uit het verdronken land in Zeeland, dat in het begin van de 16e eeuw door overstromingen is geteisterd en sinds 1530 min of meer verlaten is. Dit maakt dat de datering van de meeste stukken riembeslag niet heel precies is. Het overgrote deel van het teruggevonden riembeslag bestond uit letterbeslag. Ook zijn insignes in de vorm van letters teruggevonden

Dordrecht, Kampen, Nieuwlande, 1325-1450.


Amsterdam, 1575-1600. Top: 240x31x5 mm; bottom:200x18x2 mm.

Ook zijn een handvol hondenhalsbanden tentoongesteld met leuke hondjes en andere dieren als beslagstukjes. Er zit ook een belletje aan de onderste! Deze twee komen uit Amsterdam (1575-1600), maar stylistisch heeft Holland de middeleeuwen op dat moment nog niet achter zich gelaten.

Dordrecht, late middle ages. 138x150x5 mm. Buckles and mount of pewter.

Een tasje dat in 'Purses in Pieces' van O. Goubitz voorkomt (p.17) is ook te zien. Het viel me nu pas op hoe ontzettend dun het leer is dat voor dit tasje gebruikt werd. Nogal een contrast met het stevige leren beursje dat ernaast lag!

Brugge, 1275-1350. 140x120x45 mm.

Het dunne tasje komt uit Dordrecht en is 'laat-middeleeuws', stylistisch 1350-1450. Het beursje komt uit Brugge (1275-1350).

Dordrecht, 1375-1400. 225x100x50 mm.


Leiden, 1400.

Er was ook een trip en twee mooi versierde tripleertjes te zien. Het tripleertje met de schakende mannetjes komt uit Leiden (1400) en de trip uit Dordrecht (1375-1400). De meeste trippen waarvan het hout onderzocht is blijken van wilgenhout te zijn gemaakt, maar van deze trip zijn geen verdere details bekend. Anyway, leuk om te maken als ik een keertje een maand niks te doen heb...

Dordrecht, 1300-1350. strapend:100x9 mm.

Een erg mooie en lange van messing gegoten riemtong is gevonden in Dordrecht. Enkele soortgelijke riemtongen zijn bekend uit Londen.

Zeeland, before 1530. Belt: 343x9 mm, flowers: 9 mm, fixed with a nail.



Front: Den Bosch, after 1400. Belt: 135x14x4 mm, 11x9 mm, flattened on the back side.

Zeeland, before 1530. Belt: 100x9x3 mm, nails:4 mm, flattened on the back side.

Een tweetal riemen met beurshangertjes was ook tentoongesteld. Het onderste beurshangertje heeft een lusje van leer met een messing uiteinde dat door de riem en een messing plaatje gehaald wordt en vervolgens vastgezet wordt met een scharniertje.

Top: Dordrecht, 1300-1350. 145x7x3 mm. mounts: 4x10 mm. Pewter purse hanger: 15 mm. Bottom: Dordrecht, 1350-1400. clasp: 8x20 mm.

Een riemdeel gemaakt van zijde is gevonden in Dordrecht. Ik kan niet zien of het met kaartjes geweven is of vingergevlochten.

Dordrecht, 1300-1350. 440x15x1 mm. Silk and pewter.
Tot slot waren we allen blij verrast dat een redelijk gedetailleerd boekje verschenen is over deze tentoonstelling:
www.spa-uitgevers.nl