In mijn vorige post stond al iets over mijn plannen om een linnen huve of kapje te maken. Vrijdagavond toen ik het nieuws las dat Ename (Week van de Smaak) misschien toch doorgaat, ben ik er dan maar eens aan begonnen.


Kapjes zijn relatief regelmatig te zien in laat middeleeuwse manuscripten (zie boven), uit vrijwel heel Europa. Afbeelding 2 is interessant omdat je daar kunt zien hoe de constructie van het kapje in elkaar zit, met duidelijk een lusvormig lint aan de hoekjes bevestigd. Op afbeelding 3 zie je duidelijk een (sier)naad lopen op de achterkant van het hoofd.
Ook in geschreven bronnen vinden we vermeldingen van huves voor vrouwen (het woord huve wordt ook gebruikt als benoeming voor mannenkapjes).

Item off twe vrouwespersonen sick onder een ander dat huvete afftogen kijflicken, dat is vijff marck, Westerw. Landr. 53, 3 (Bron: Middelnederlandsch Woordenboek).

Van huven, die sy voir mire vrouwen gecoft hadde, Oorl. v. Albr. 308 (Bron: Middelnederlandsch Woordenboek).

Hierboven mijn reconstructie van het kapje. Het is een vereenvoudigde versie van het originele Birgitta kapje (zonder het borduurwerk). Mijn bedoeling is om op termijn een zijden versie van het kapje te maken met borduurwerk. Voor zijden kapjes zijn in geschreven bronnen verschillende aanwijzingen te vinden. Hierover op zijn tijd meer...

Ondertussen alweer een tijd geleden ben ik langzaamaan begonnen met een set kleding te maken voor Fenne, mijn eenvoudige burger personage. Langzaamaan komt er vooruitgang, en eindelijk is de basis er:

Bovenstaande foto toont een fragment van een console uit Mechelen, nu in het Hof van Buysleden, gemaakt ca. 1375-1380. Gelijkaardige jurken zijn ook afgebeeld in o.a. de Roman d' Alexandre (fol. 130v.).

Wat nog moet:

Nieuwe tinmeuk van http://lionheartreplicas.co.uk/
Voor mezelf heb ik een tinnen speld gekocht met roze parelmoer en peridoot steentjes, gebaseerd op een 14e eeuwse vondst uit de Seine.

Voor ons beiden (Bertus en ik) hebben we voor elk een tinnen lepel aangeschaft, eentje van het type dat o.a. in Londen is gevonden en twee kleine tinnen schoteltjes. De replica van de schoteltjes is gemaakt naar een origineel uit een 16e eeuwse context, maar het leunt heel dicht aan bij vondsten van schoteltjes met dergelijke afmetingen uit Nederland. Ze werden waarschijnlijk gebruikt om sausjes (bv. mosterd) of gedroogde vruchten in te serveren.

Het lijkt wel alsof we even in een stroomversnelling zitten nu, qua productiviteit! *Maakt vreugdedansje*

Hier vinden jullie mijn eerste postje over mijn nieuwe plannen voor een set kleding. Ondertussen is er weer al wat vooruitgang.
Ik ben bezig geweest met het maken van een bandgeweven boord van ca. 2 cm breed voor het afwerken en verstevigen van sommige naden langs de binnenzijde van mijn grijze rock (de stof die ik daarvoor ga gebruiken zie je in het onderste plaatje, die zonder ruitjes).



De bandjes zijn geweven met naturel en lichtgroen linnen. Ik heb 21 draden opgespannen voor de schering.




Duidelijk bewijs voor de afwerking met bandweefsel langs de binnenzijde van kleding is er niet echt (toch niet bij mijn weten). Informatie over de afwerking van naden met gewone reepjes stof is ook niet al te duidelijk, meer info daarover vind je hier. Maar... Bandweefsel wordt wel vaak gevonden. Aangezien mijn grijze stof niet echt viltachtig is rafelt ze een beetje en ik zou niet willen dat mijn naden kapot gaan. Ik wil het bandweefsel gebruiken om de naden aan het armsgat te verstevigen. Die naad is best gevoelig voor scheuren/rafelen, omdat er nog wel eens wat druk op komt te staan. Doordat aan de mouw de patroondelen afgerond zijn, is het niet eenvoudig om de naad op een andere manier netjes af te werken. De andere rechte naden van de jurk ga ik op de 'gewone' manier afwerken.

Afgelopen weekend heb ik op de midden 14e eeuwse markt te Seeth-Ekholt (bij Hamburg) een lantaarn gekocht van een Duitse handwerksman wiens naam ik helaas niet weet. Ik herkende de vorm van de lantaarns die hij verkocht als typisch voor de tijd die Deventer Burgerscap uitbeeldt en moest er dus gewoon een hebben. Hieronder vind je een kleine samenvatting van de relevante bronnen die ik voor lantaarns heb met als afsluiter de aangeschafte reconstructie.

In 1346 betaalde een lantaarnmaker, of iemand die in elk geval zo heet, geld aan het stadsbestuur om het burgerschap van Deventer te mogen verkrijgen:

Receptum Herbordi de concivitatu
Primo a Johanne Lanternenmaker 24 s.

Het is dus goed mogelijk dat er een maker van lantaarns in Deventer woonde.
In de rekening van het huishouden van de adelijke Jan van Blois van 1361-1362 staan onder andere de volgende posten:

Item costen 5 lanternen die men in die reyse hadde ter coken ende anders waer 8 s.
Eerst den wachters eene lanterne verbonden mit ysere, coste 16 d.
Item 5 lanternen te hanghen ende binden 8 s.

Hier uit kan worden opgemaakt dat men op reis (in dit geval een militaire campagne) lantaarns mee nam voor in het kampement, zoals in de keuken maar ook elders. Wachters blijken lantaarns te hebben gehanteerd en deze konden worden verstevigd met ijzer. Ook konden lantaarns worden opgehangen danwel hangend gedragen worden. Dit laatste zien we terug op een schilderij in grisaille van ca. 1375, besteld door de Franse koning Charles V; het Parament de Narbonne:



Niet alleen in Frankrijk, maar ook in het Heilige Roomse Rijk werd dit type lantaarn gebruikt. Een Keuls ca. 1370-1380 schilderij met daarop het leven van Christus weergegeven, laat ook een dergelijke lantaarn zien:



Het type lijkt nog minstens een eeuw daarna populair te zijn gebleven. Op het Keulse Lyversberg Passion schilderij van 1464-1466 zien we een soortgelijk exemplaar:



Zoals op dit schilderij te zien is wordt het deurtje van de lantaarn met een veter gesloten. Ook de lantaarn die ik gekocht heb heeft deze sluiting. De veter zelf mist alleen, die moet de klant zelf maken.



Toen ik de lantaarn kocht kreeg ik er een bijenwas kaars bij. Tijdens het banket op zaterdagavond te Seeth-Ekholt kon ik de lantaarn dus gelijk testen.



Ik moet zeggen, hij bevalt goed!



Last weekend I bought a lantern from a German craftsman on the mid-14th c. market at Seeth-Ekholt (near Hamburg). I recognized the shape of the lantern as one typical for the time portrayed by Deventer Burgerscap so I just had to get one. This acquisition was a good reason for me to dig up some sources on these lanterns as well.

In 1346 a lanternmaker, or at least someone with that name, paid money to the city of Deventer to gain Deventers citizenship.

Receptum Herbordi de concivitatu
Primo a Johanne Lanternenmaker 24 s.

In the accounts of the household of nobleman Jan van Blois (living in the county of Holland) are the following entries:

Item costen 5 lanternen die men in die reyse hadde ter coken ende anders waer 8 s.
Eerst den wachters eene lanterne verbonden mit ysere, coste 16 d.
Item 5 lanternen te hanghen ende binden 8 s.

An entry stating that five lanterns were bought to bring with them on campaign, to put in the kitchen and elsewhere. Another for a lantern for the guards to be binded with iron. And the third one for five lanterns to be binded and hanged (handles put on?).
The hanging of a lantern can be seen on a painting of c. 1375, ordered by the French king Charles V; the Parament de Narbonne. Not just in France, but also in the Holy Roman Empire this type of lantern was used. A c. 1370-1380 painting from Cologne, depicting the life of Christ, shows such a lantern. And the type of lantern seems to have been popular still a century later as it shows in the Cologne painting of 1464-1466 called the Lyversberg Passion.
As can be seen on this painting the door of the lantern has to be closed by means of a lace. The lantern that I have bought uses the same system, though the customer has to make or buy such a lace himself. I did get a beeswax candle with the lantern, which I promptly used to light up the great Saturday evening banket at Seeth-Ekholt. I think the lantern looked great!

Een paar maanden geleden ben ik langzaamaan begonnen met een set kleding te maken voor Fenne, mijn eenvoudige burger personage. Wegens verhuizen andere obstakels kwam dat even stil te liggen. Hier eventjes een kort overzichtje van wat er al is en wat er nog moet komen...

1. Grijze wollen stof voor een eenvoudige ongevoerde jurk met enkele knoopjes aan de polsen en aan de hals. Deadline: LPLG
2. Grijs-bruin-meekrap geruite wollen stof voor een paar kniekousen. Deadline: Ename
3. Kastanjebruin laken voor een kaproen met knoopjessluiting. Deadline: Brederode
4. Wit laken voor korte sokken (naar een vondst uit Londen). Een afgewerkte sok zie je links. Deadline: LPLG
5. Anthraciet gespikkelde stof, hergebruikt uit een versleten rock voor een open kaproentje.

Ook nog, maar minder urgent:
6. Een paar wanten
7. Een overrock in warme wol met voering
8. Naturel linnen schort

Op vrijdag 25 juli togen Bertus en ondergetekende naar Leiden om het te huren busje op te halen. Doordat de uitbater laat was, liep de dag vertraging op. In plaats van om 12.00 te vertrekken, zoals in de planning lag, reden we pas om ca 13.30 uit Alphen weg, pikten Roberto op in Dordt en omdat we nog boodschappen moesten doen, deden we dit in plaats van het gebruikelijke Fruges in Frankrijk, in Gent, waar Isis woont. De tijd die we daarvoor namen deed ons rond 19.50 besluiten om in Gent te overnachten.
De volgende ochtend ontwaakten we om ca 6.00 en een voorspoedige reis door grijzig Frankrijk bracht ons, ondanks een paar keer de weg bijster te zijn geraakt, toch mooi op tijd in Agincourt. Na de tent opgezet te hebben, wachtten we op onze introducee Martine Teunissen, en haar twee Franse vrienden Loic en Annette. De Franse boeren waren zo attent geweest om zelf wat houten toilethokjes te bouwen (met een hartvormig ruitje) waar geen chemicaliën, maar zaagsel de onaangename stank verbloemde. Een stuk prettiger.

Overdag hebben we vooral gekookt (zie Isis' post hieronder) en wat geluierd in de toch wel erg hete zon. Roberto en ik deden mee aan de veldslag, die vanwege de hitte was verplaatst naar 18.00, maar nog later werd uitgevochten omdat een oudere Brit aan de hitte dreigde te bezwijken en gered werd door een omvangrijk aantal hulpverleners. Voor ons was het er weer even inkomen, omdat ik voor het laatst exact een jaar geleden een veldslag had gedaan, en Roberto nog langer geleden. We sloten ons aan bij de Duitse groep Trivium als centrumeenheid, omdat we allebei met zwaard vochten. Het ging wat onwennig, maar toch best aardig, en ondanks wilde verhalen die ik later vernam over een woeste Fransoos met een strijdkolf die enkelen erg hard op het hoofd had gemept, ontmoetten wij geen risicovolle tegenstanders. Het viel wel erg op dat bijna iedereen zwaar gepantserd was, behalve wij. Wij zijn nog steeds zo eenvoudig als toen we begonnen. Maar daar zijn we best tevreden over.

Zaterdagavond hebben we heerlijk gegeten, zoals al vermeld door Isis, en daarna hebben we ons overgegeven aan gebruikelijk avondvermaak, wijn, dansen en kampvuur opstoken. We hebben nog lang naar de vele sterren gekeken en genoten van de nachtelijke koelte.

De volgende ochtend werden we om 8.00 gewekt door het kanon van de Vlaming die bekend staat als Dirk Boemboem. Omdat ik was verbrand in mijn nek besloot ik mijn kaproen te dragen, en Isis deed een extra doek om haar hals. Bertus en ik vonden het genoeglijk ons te laven met een koel kriekbier. De hitte van het door mij opgestookte kampvuur leverde rond 13.30 een verrukkelijke lunch met gevogelte en meer bier. Daarna verpoosden wij in de schaduw, zo lang die beschikbaar was. Warmte, een korte nacht en een paar glaasjes bier deden Roberto en mij besluiten niet deel te nemen aan de veldslag. Wel hebben we die bekeken op de eerste rang, vanuit het Franse kampje dat aan het slagveld lag. Een mooi flankeren en omsingelen bracht de Engelsen de overwinning, en zelfs de laatste verdedigers van de heilige Oriflamme werden bruut afgeslacht.
Daarna verkoelden we ons, aten we wat brood, ham en kaas, en begonnen met opruimen. Onderwijl vond Bertus nog tijd om een bacchanaal aan te leggen. Martine en haar vriend Loic bleven nog een nachtje. Rond 20.45 vertrokken we, in nog steeds erg warm weer, en brachten Isis naar Gent. Een zeer vreemd onweer begeleidde ons toen tussen Gent en Dordt. Daar zetten we Roberto af, werden opgehouden door een straalbezopen plebejer die midden in onze koplampen stond en nog steeds niet leek te bevatten dat we er misschien door wilden. Het laatste uur was vermoeiend maar verliep voorspoedig. Om 2.00 uur 's nachts kwamen Bertus en ik in Alphen. Hulde voor Bertus voor het rijden en het om 8.00 weer terugbrengen van het busje.

Al met al een zeer geslaagd doch ietwat lui weekend, waar we allemaal veel positieve ervaringen hebben opgedaan. Onze gasten Loic en Annette waren erg behulpzaam en ook introducee en potentieel aspirantlid Martine heeft een erg aangename indruk achtergelaten. Volgend jaar hopen we dat er weer meer mensen meegaan.


Laurens





Summary: on july 25th 2008 Bertus, Isis and I left from Alphen (mid-western Netherlands) in a rented van towards Dordrecht, where we picked up our groupmember Roberto. Due to some small problems we had left home much later, so when we arrived in Ghent to pick up some of Isis' things and do some shopping, it was almost evening. We stayed over in her house and went on for Agincourt early next morning.
About 10 a.m. we arrived there, put up our tent and waited for the others, introductory Martine and her French friends Loic and Anette. We were especially pleased with the environmentally friendly and non-odourous improvised toilets.

Roberto and I joined the battle at saturdayafternoon, which had been postponed due to the heat, and we decided to incorporate ourselves into the German centerunit of Trivium. We were rather 'dressed down' compared to the other fighters, but fortunately we met with no accidents (although a Frenchman with a battleclub had wounded some participants and was dismissed).
In the evening we dined excellently and enjoyed the cool night. The next day we relaxed and sought shelter from the scorching sun. We had an elaborate lunch under the trees and drunk cherry-beer. This made us decide not to join battle today, but watch the others get massacred while we rested in the shade. In the evening we left for Belgium, dropped off Isis in Ghent and were then surprised by a heavy thunderstorm, but made it to Dordrecht where suddenly the sky was clear. About 2 at night we Bertus and I came home.

Op het menu van afgelopen weekend stond:

Zaterdag:
Ontbijt: Brood met Vlaamse en Franse kaas
Middagmaal: Griesmeelpap met honing en rozijnen
Avondmaal: Rundsstoofvlees (met licht bier en uien), gekookte raapjes, erwtenpuree, brood, gerookte ham



Zondag:
Ontbijt: Pap van griesmeel en havermout licht gezoet met honing en kaneel, overschotjes van zaterdagavond
Middagmaal: Gebraden haantjes en duifjes aan het spit, gekookte tarwe, appelmoes
Avondmaal: Brood met Franse kaas, gerookte ham en gerookte varkensworstjes, overschot van de gekookte tarwe van het middagmaal

Afgelopen weekend was er een meubelmaakweekend bij Nijso thuis. Hierbij konden we gebruik maken van zijn grote tuin en werkschuur en daarnaast een waaier aan werktuigen: beitels, mokers, handzagen, potlood en meetlat en andere primitieve en minder primitieve al dan niet elektrische toestellen.
De planning was om twee tafels en twee banken te maken, maar daar zijn we snel van af gezien. Voor de twee tafels zijn de poten en tafelbladen op maat gezaagd, maar we kwamen er in de loop van het weekend achter dat we nog wat onderdelen te kort kwamen (o.a. deuvels).
Van de twee bankjes verkeerde één aan het einde van het weekend in een ver gevorderd stadium van afwerking.

Hieronder de methode Isis om middeleeuwse meubels te maken in vijf beknopte stappen:

1. Men neeme eenen grooten boom, in stucken gezaeghd.


2. Daarnaest neeme men vier wercklieden, ende men laete hen zaeghen ende beitelen.


3. Af en toe springhe men zelf hier en daar bij bij het werck.


4. Men eete wel ende genoegh opdat men vanden honger niet om zoude komen.


5. Men laate de onafgewerckte bank door onzen vrient Nijso afwerken opdat men haar kan meenemen naar Azincourt.


Het was een heel gezellig en productief weekend en zeker voor herhaling vatbaar! Mede omdat er nu bij Nijso drie half afgewerkte meubels staan zullen we toch nog een keer met een aantal van ons daarheen moeten bewegen.

Nijso zal jullie binnenkort ook nog verblijden met een berichtje over middeleeuwse meubels.

Een paar jaar geleden waren Isis en Wike al naar het eerste door de Zweedse groep Carnis georganiseerde banket geweest. Ze waren teruggekomen met de mooiste verhalen over met bladgoud bedekte manen van boterleeuwtjes, over het sfeervolle kasteel van Kalmar en over het bruisende feest. Dus toen bleek dat Carnis dit jaar wéér zo'n banket hield moesten wij er wel heen.



Dit keer werd het in het kasteel van Borgholm gehouden op Öland, het langgerekte eiland voor de zuid-oostkust van Zweden. Aangezien de goedkope vluchten alleen naar Stockholm gingen en het vanaf daar met de lijnbus nog zo'n ca. 7 uur rijden zou zijn geweest naar Borgholm, besloten we de auto te nemen. Om 20:15 reden Isis, Laurens en ik weg uit Utrecht, pikten een uur later Nijso op in Deventer en reden daarna naar Malmö waar we om 6:00 aankwamen en vergast werden op een kop koffie en ontbijt bij Peter Ahlqvist thuis (lid van Albrechts Bössor, de andere hippe Zweedse 14e eeuwse groep). Een paar uur later reden we samen met hem en andere Bössor leden verder naar Borgholm waar we om 14:15 arriveerden.
Nadat de kleedruimtes van de lokale tennisclub na wat onduidelijkheid ontsloten waren en we ons eindelijk hadden kunnen omkleden hadden we net de rondleiding door het kasteel gemist. Gelukkig waren we wel op tijd voor de kleine lezing hierna over etikette en tafelmanieren. Aan de hand van twee nar-achtige figuren; 'Mr. Right' en 'Mr. Wrong' werd ons uitgelegd wat wel en niet geoorloofd was tijdens een banket. Mr Right strafte de fluim die Mr Wrong op zijn tuniek deed landen af door op zijn voet te stampen.
Tijdens het banket zelf zaten beide Misters in het midden van de hal ter entertainment, waaromheen de schragentafels waren gegroepeerd waaraan de gasten zaten. De gasten bestonden uit zo'n 40 mensen, grofweg uit het 1325-1425 tijdvak, afkomstig uit Zweden, Duitsland, Italië en dus ook Nederland. Isis was wegens haar nieuwe sjieke gefronste hoofddoek gevraagd om aan de 'High Table' plaats te nemen naast de kasteelheer en de paar andere weledelgeboren gasten.



Het banket, bereid door Sebastian van Carnis die in het echte leven chef-kok is, bestond uit de volgende zes laat middeleeuwse verantwoorde gangen:

1. Brood, kruidige worstjes, bloedworst, pastei, lampreien, kleine gefrituurde haringen, pompano-vis in blauw-groene gelei, Duitse konijnensoep, gezouten olijven, gezouten komkommer, kwarteleieren, zwarte peper saus, groene saus, wilde bessen

2. Snoek in vier variaties, een van de moten was groen gekleurd en met stukjes bladgoud bezaaid

3. Witbrood, geroosterd lams- en kalfsvlees, kleine kwartels in een taart geserveerd met een dikke bouillon, stoofpot van reebout, azijn-kaneel saus, verjus, zout, gebruinde groenten, rijst, zweedse knolrapen

4. Een half konijn en halve kip tegen elkaar geschoven, groen en rood geschakeerd
gekleurd met op de rug van dit 'beest' een kipje zittend met een helmpje op en een lansje of zwaardje in het rechterpootje fier omhoog stekend en om het 'beest' groene smeuiige rijst

5. Gerookte paling met gefrituurde andijvie, kalfsvlees in gelei, stoofperen, gesuikerde geroosterde amandelen, amandeltaart in twee kleuren geschakeerd, stukjes kaas, kweepeer marmelade, gesuikerde rozen-, viool- en muntblaadjes

6. Hipocras en wafeltjes

Het smaakte ons zeer goed!
De gangen gingen vergezeld van bier, wijn en water. Naast het serveren van de gerechten en de dranken kwam men vooraf en bij afloop ook langs met een bak water en dwaal zodat je je handen kon wassen. Bij de ingang van de hal stonden twee wachters in volle wapenrusting. Gelukkig voor hen werden ze om het half uur afgelost. En op de achtergrond speelden drie middeleeuwse muziekgroepen. De bedienden hadden een eigen tafel in een hoekje van de hal.
Tussen de gangen door werden één voor één de vertegenwoordigers van de aanwezige groepen naar voren geroepen voor de High Table, alwaar de kasteelheer ten overstaande van alle aanwezigen hen een geschenk gaf. Aan Deventer Burgerscap werd een tinnen kandelaartje gegeven met daarin een brandende kaars die het Heilige Vuur voerde dat op een reis uit bedevaartsoord Canterbury mee was genomen. Wij waren zeer verheugd en vereerd met deze grootse gift en zullen het met de nodige egards koesteren!
De dag er na, zondag, vertrokken we weer richting de Lage Landen; zeer voldaan
welteverstaan.

Bertus Brokamp


(Bovenstaand reisverslag is ook verschenen in: Cronike; verenigingsblad van Middeleeuws Genootschap Die Landen van Herwaerts Over, jaargang 19, nummer 1, mei 2008, pp. 12-13. Foto's gemaakt door Laurens Feijten.)

Mijn kaproen is gemaakt uit donkergrijze, met lichtgrijs gespikkelde, wol, gerecycleerd uit een oude versleten en door motten aangevreten rock van Bertus. De voering is gemaakt uit vrij grof geweven gebleekt linnen.

De rand van mijn kaproen is afgewerkt met wat wel eens 'lussenvlechten' genoemd wordt. Lussenvlechten is een variatie op vingerweven, die gemaakt wordt met slechts twee lussen. Deze afwerking wordt heel vaak gebruikt om kleine beursjes te decoreren, maar er is ook een Italiaanse fresco uit de 14e (?) eeuw, waarop Maria en Jezus samen een lussenvlecht-boordje aan een kledingstuk aan het naaien zijn. Hier zie je hoe je deze afwerking maakt.

Het lijkt overbodig om te zeggen, maar in de middeleeuwen droeg men ook wel mantels tegen het gure weer buiten. Zo lezen we in de 1361-1362 jaarrekening met betrekking tot de hofhouding van de edelman Jan van Blois dat hij voor broeder Ruerich sinen cappellaen een mantel laat aanschaffen voor twee reizen:

Item den zelven daer hi eenen mantel of hadde op die reyse in Ghelrelant ende ieghens die reyse van Pruyssen 4 ellen bruins lakens, dellen 12 s., facit 48 s.

De laat 14e eeuwse mantel kende meerdere soorten sluiting. Een ervan bestond uit een rij knoopjes. Dit wordt duidelijk uit de volgende miniatuur uit een Bible Historiale van 1372. Hier wordt de sluiting van voren op de borst gedragen.

Een alternatief voor mannen was om de sluiting op de rechterschouder te plaatsen. Dit is te zien op het grafmonument van Johann von Holzhausen (+ 1393) en zijn vrouw Gudela Goltsteyn (+ 1371) in de Dom van Frankfurt am Main. Op deze manier heb ik mijn nieuwe mantel dan ook gedrapeerd terwijl ik vorige dinsdag voor de poort van kasteel Loevestein stond. Zie hieronder de vergelijking tussen de twee:


En nog twee shots waarop de mantel dichtvalt en dichtgehouden wordt:


Ik moet zeggen, het was heerlijk warm!


It seems unnecessary to say but in medieval times people wore mantles to keep out the foul weather when out and about. In the account of 1361-62 concerning the household of the nobleman Jan van Blois there is an entry for the buying of a mantle for Jan's chaplain brother Ruerich for the two journeys / campaigns to Guelders and to Prussia.

Item den zelven daer hi eenen mantel of hadde op die reyse in Ghelrelant ende ieghens die reyse van Pruyssen 4 ellen bruins lakens, dellen 12 s., facit 48 s

The late 14th century mantle had multiple types of fastenings, one of which was a row of buttons. This type is depicted on a miniature from a Bible Historiale from 1372. Here the fastening is worn on the chest.
An alternative for men was to wear the fastening on their right shoulder. This is depicted on the effigy of Johann von Holzhausen (+ 1393) and his wife Gudela Goltsteyn (+ 1371) in the Dom of Frankfurt am Main. When I stood before the gate of castle Loevestein last Tuesday I draped my new mantle in this way. Also you can see how it looks when it is closed hanging down, and while closing it by hand.
I have to say it felt comfortably warm inside!

In het kader van hoofddeksels, ben ik ook maar eens begonnen met een hoedje. Het gewenste resultaat zie je op het bovenste plaatje, de man met het blauwe hoedje. Een dopje, rond, met omgevouwen rand, en een klein flupje bovenop.
De mijne wordt van rood fluweel met een veer aan de voorkant. Onder het wat korte patroon (de rand moet er nog aan, maar ik had geen zin om dat steeds om te spelden). Om te zien hoe het ongeveer staat.

Een aantal jaar geleden had ik al eens een lid van Elvelüüt Hamborch op een evenement rond zien lopen met, ik noem het maar, een 'zakmuts'. Ik ging er vanuit dat dit type muts te laat was voor onze periode van rondom 1370, omdat enerzijds zo'n muts me nog nooit was opgevallen in kunst van onze tijd en anderzijds omdat Elvelüüt net een iets latere periode uitbeeldt, namelijk 1375-1425 (dus gemiddeld ca. 1400 eigenlijk).
Maar een maand of twee geleden ging ik het schepenhuis in Mechelen eens bekijken en daar bevonden zich zogenaamde balkzolen (houtsculpturen aan de balken van het plafond) met weergaves van allerlei figuren, waarvan er twee zo'n type muts op hadden! Dit deel van het schepenhuis, de zaal van de vierschaar, is tussen 1374 en 1385 aan het laat dertiende eeuwse schepenhuis bijgebouwd. Van de balkzolen is zelfs bekend dat ze in 1375-1376 vervaardigd zijn door de Mechelse beeldsnijders Jan van Lokeren en Herman van Blankene.


Ook zie je dit type muts verder naar het zuiden voorkomen zoals op het portaal van de kerk in Thann (Elzas). Dit portaal dateert uit 1360-1400.



Dat er mutsen werden gedragen in de Lage Landen blijkt ook uit de volgende post in de jaarrekening van de hofhouding van Jan van Blois over 1361-1362:

Item ghecoft bi Gheriit den Wilden te Berghen doe die voirscreven feeste dae was minen joncher ende heren Hughe tot twivoudighen mutsen 1 ellen wits laken 29 g. Item coste die selve te walken 1 1/2 gr.

Tweevoudig betekent dat ze gevoerd waren, en zo te zien met dezelfde stof als uit de buitenzijde. Walken betekent vollen, het was dus gevold (vervild) laken.

En dit is het resultaat geworden, gisteren op de DB Algemene Ledenvergadering is er de laatste hand aan gelegd:




A few years ago I had already seen a member of Elvelüüt Hamborch on an event walking around with, what I will call, a 'baghat'. I assumed this type of hat was too late for Deventer Burgerscap's 1370 portrayal as on the one hand I had never noticed such a hat on c. 1370 art before and on the other hand because Elvelüüt portray a slightly later period; 1375-1425 (so c. 1400 on average).
But when I visited the old townhall of Mechelen a few months ago I found some ceiling beams there with sculptures, two of which were wearing such a hat! And this part of the townhall was built inbetween 1374 and 1385. And it is even known that the wooden sculptures were made in 1375-1376 by the Mechelen sculptors Jan van Lokeren en Herman van Blankene. The same type of hat was not just popular over here as you can see it depicted on the portal of the church in Thann (Elsace), which dates to 1360-1400.
The wearing of hats made of cloth in the Low Countries can also be discerned from written sources. In the 1361-62 account of the household of nobleman Jan van Blois an entry was made for the buying of fulled white cloth to make 'twofold hats'. The twofold probably means they were lined with the same cloth as was used for the outside.
So now I made my own baghat. You can see it in the last photo. I finished it yesterday at the DB members meeting.

Mijn laatste projectje: een leren beursje met wollen kwastjes en linnen koordjes gebaseerd op een hele resem van iconografische bronnen (miniaturen, grafmonumenten) en een archeologische vondst uit Londen: een vrije interpretatie.

Hier mijn ranse (in het middelnederlands), of kruseler (in het oud-duits) of frilled veil (in het engels) in actie! Hier gedragen op een typisch Vlaamse wijze: met de brutaal vooruit stekende vlechtjes. Kijk hier voor meer info.