Een sneak preview van een nieuw project, een die aan mijn nieuwe riem met beslagstukken moet gaan hangen. Het wordt een scherp kort zwaard van het type bazelaar, gebaseerd op de vondst die uit de voormalige gracht van het kasteel Voorst is gehaald. Dit kasteel werd in 1362 belegerd, veroverd en afgebroken (o.a. door Deventer!).



A sneak preview of a new project of mine, to complement my new plaques belt. A sharp baselard type short sword based on the one that was excavated from the castle Voorst site. This castle was besieged (by a.o. Deventer!), conquered and demolished in 1362.

Handelaren gebruikten in de middeleeuwen kleine houten plankjes, bestreken met was, om aantekeningen te maken. Een pakket bestond vaak uit 4 tot 6 plankjes, bijeengehouden met scharnierende touwtjes. De plankjes waren vaak relatief klein, 5x10 cm tot 10x15cm groot en ongeveer 2-3 mm dik. Het meest gebruikte materiaal was vruchtenhout (appel,peer,kers). Dit hout heeft een fijne structuur en kan makkelijk in dunne plakken gezaagd worden. In het hout wordt aan een of aan beide kanten een rechthoek uitgesneden van ongeveer 1 mm dik dat volgesmeerd wordt met gekleurde (vaak zwarte of groene) was.

Merchants used small wooden writing tablets covered with wax to make notes. A bundle usually consists of 4-6 tablets, held together with yarn. The tablets were relatively small, 5x10cm to 10x15 cm and about 2-3 mm thick. It was usually made from the wood of apple, pear or cherry trees. A rectangle was cut out of one or both sides, about 1 mm thick. This was then filled with colored wax, usually black or green.

Deze schrijftabletten werden opgeborgen in een leren foedraal. Dit was vaak een losse leren doos met een koord dat aan je riem kon worden vastgemaakt. Ook zijn er riemtassen teruggevonden met een opgenaaid vak voor schrijftabletten.

De foedraal werd vaak uitbundig versierd. Bloem/bladmotieven en jachtmotieven waren zeer populair in de 14e en 15e eeuw.

These writing tablets were kept in a leather case. This was often a leather box with a cord that could be attached to a belt. Leather purses with a sewn-on case for writing tablets have also been found.

The leather case was often elaborately decorated. Flower/leaf patterns or hunting scenes were popular in the 14th and 15th century.


De schrijfstift werd gemaakt van hout, been of messing/brons.

Deze foedraal heb ik voor Bertus gemaakt. De voering is gemaakt van kalfsleer en de buitenkant van dun koeienleer, beide natuurlijk gelooid. Het leer is gekleurd met een oplossing van azijn en ijzer, wat een donkerblauwe tot zwarte kleur geeft. Het motief is gebasseerd op een origineel in de collectie Boijmans van Beuningen in Rotterdam.

The writing stylus was made of wood, bone or bronze. I have made this leather case for Bertus. The lining is calf leather and the outside is thin cow, both vegetable tanned. The leather was colored using a solution of vinegar with iron, which gives a dark blue, almost black color. The decoration is based on a surviving case in the collection of Boijmans-van Beuningen in Rotterdam


Yours,
The evil shoemaker

While browsing through my event photos, I stumbled upon this folder of 2007.

The photos were made during a feast of our umbrella society LHO. It was not part of the feast, but a few of us DB guys just decided to have some fun with making photos. We came up with the following story as we went along:

Het tweetalige Bouc vanden Ambachten / Livre des Mestiers, dat in ca. 1371 in Brugge werd geschreven, stelt duidelijk waar een burger het allemaal niet aan mag ontbreken in zijn huis aan meubilair, potten en pannen, etc. Ook tafelgerei passeert de revue, bijvoorbeeld:

The bilingual Bouc vanden Ambachten / Livre des Mestiers, written in Bruges in c. 1371, clearly states what a civilian should have present in his house like furniture, pots and pans, etc. Also tablewear is mentioned, for example:


Noch moet men hebben tenine telioren ende plateelen, scotelen ende saussieren, zoutvaten ende taillioren ende candelaeren van copre.

Encore faut il avoir plas d’estain et platiaus, escuelles et sausserons, salieres et tailloirs et candeleirs de cuevre.

"Also, one should have pewter trenchers and plates, dishes and saucers, salt cellars and trenchers and candleholders of copper."


Als ik dit, voornamelijk tingoed, lijstje neem als een uitgangspunt voor het recreëren van mijn eigen 1370 gedekte tafel, kan ik al een paar objecten aanvinken, namelijk de tenine saussieren, zoutvat & candelaeren van copre.

If I take this, mostly pewter, list as a starting point for recreating my own 1370 set table, than I can check away some of the objects already, namely the saucers, salt cellar and candle holders.



De tinnen saussieren zijn afkomstig van Lion Heart Replicas en in het algemeen gebaseerd op laat middeleeuwse vondsten. Zie ook http://deventerburgerscap.blogspot.com/2008/09/recente-aanwinsten.html

The pewter saucers are from Lion Heart Replicas and are based on late medieval finds. Already bought in 2008.: http://deventerburgerscap.blogspot.com/2008/09/recente-aanwinsten.html



De messing candelaeren zijn aangekocht bij Poolse koopman (Historical Reconstructions Cezar (geen website) bij de veldslag reenactment te Morimondo dit jaar in mei. Zie ook: http://deventerburgerscap.blogspot.com/2010/05/morimondo.html
Ze zijn nagemaakt naar een archeologische vondst uit Polen. Omdat zij van hetzelfde type zijn als deze Brugse kandelaartjes http://deventerburgerscap.blogspot.com/2009/03/pewter-candleholders.html van ca. 1370-1380 was ik in elk geval zeker over de datering ervan. Eenmaal thuis kwam ik er achter dat zo'n kandelaar ook in s'Hertogenbosch is opgegraven.

The brass candle holders were acquired from Polish merchant Historical Reconstructions Cezar (no website) while at the Morimondo battle reenactment this year in May: http://deventerburgerscap.blogspot.com/2010/05/morimondo.html
They were made after a archaeological find from Poland. But seeing their resemblance to the small pewter ones from Bruges http://deventerburgerscap.blogspot.com/2009/03/pewter-candleholders.html, which date from c. 1370-80., I was at least sure of a correct dating. Back home I found out such a candleholder was dug up from the Dutch town of s'Hertogenbosch as well.



Het tinnen zoutvat heb ik gisteren gekocht! Dit fijne werkstukje is gemaakt door Scip van Aventueren (website in aanbouw hoor ik). Het is gebaseerd op een midden 14e eeuws beschadigd exemplaar dat mogelijk in Frankrijk gemaakt is. Het bevind zich in het Joanneum Museum in Graz, Oostenrijk.

And the pewter salt cellar was bought yesterday! This lovely piece of work was made by Scip van Aventueren (website forthcoming so I hear). It is based on a mid 14th c. damaged specimen, now in the Joanneum Museum in Graz, Austria, which was maybe made in France originally.

In de erfenis-wetten van de Westfaalse stadjes Geseke en Rüthen staan lijsten opgesteld met smidse gereedschappen. Hierdoor krijg je een leuk inkijkje in wat voor dingen een smid moest hebben om te kunnen werken én hoe die toen genoemd werden.

In the laws on inheritance of the Westphalian towns of Geseke and Rüthen one can find lists of smithy tools. It gives a nice insight into what tools a smith needed to have and what their names were.


Geseke, c. 1360-70

Wat men ghevet tho der smede herwede. Dat beste anebelte, is dar nicht dan eyn dat selvet hort dar to, sint dar mer, de anderen bliven in der were, twe blasbelge eyn hanthamer und eyn vorhamer, eyn scherven tange und eyn hant tange, eyn scredere, eyn spunt nagel yseren, eyn hofnagel yseren, eyn hofhamer, eyn hoftange, scufyseren, zentyseren, hofmest, de esen quast, de wellenlepel, hertyseren, eyn underyseren, eyn spankrampe, eyn stempel, eyn dorslach und dat scortevel.

'What is given to the smiths inheritance. The best anvil, is it not there then one that belongs thereto too, are there more, then the others stay in the inheritance, two bellows, a handhammer and a forehammer, a plate pair of plyers and a hand pair of plyers, an anvil chisel, a rivet nail iron, a hoofnail iron, a hoofhammer, a hoof pair of plyers, shoveliron, 'zent?' iron, hoofknife, an ashes brush, the welding spoon, hearth iron, a underiron, a tensionclamp, a stamp, a nail punch and an apron.'


Rüthen, 14th c.

Wer et eyne Smyt do ghvet he tho dussen vorgen. dingen est se da synt, syne blaasbeelghe, synen hanthamer, eyn lopen, eynen hofhamer, eyne hoftangen, eyn scorthevel und eyn scufyseren.

'Is it a smith, then he gives in addition to the forsaid things, if they are there, his bellows, his handhammer, a small shovel, a hoofhammer, a hoof pair of plyers, an appron and a shoveliron.'

Laatst vond ik een wet ten behoeve van de wantsnijders in het vreedzaam reguleren van hun handel in stoffen in Lüneburg van 1402. In het kader van het bouwen aan mijn personage als koopman uit Deventer vond ik dit erg leuk om te lezen. Hier volgen een aantal bepalingen uit dit document, met snelle niet helemaal foutloze vertaling door mij:

Some days ago I found a law which regulates the cloth cutters trade in cloth in Lüneburg in 1402. As I am still or always constructing a merchants persona from Deventer I found this very interesting to read. Here is a selection from this document, with quick and very dirty translation by me:


Item ok enschal nemant deme anderen sine koplude enttheen efte entropen, wan se over dem renstene gaen; vor wes kisten se negest syn, de mach en tospreken, eft he wylle.

Niemand (geen wantsnijder) zal de anderen hun kooplieden (klanten) ontnemen (?) of toeroepen, wanneer ze over de stenen lopen; voor wiens kist ze het meest dichtbij zijn, diegene mag hen toespreken, als hij wil.

No one (no cloth cutter) shall take or call away another mans merchant (customer), when they walk over the stones; for whoms chest they are standing closest, he may call to them, if he wishes.


Item nemant schal sin want uppe de bank setten vor synes naber kisten, he endo dat myt synes naburs willen.Wert he darumme beclaged, he schal dat betere myt III lb.

Niemand zal zijn stoffen op tafel zetten vóór zijn buren hun kisten, tenzij met goedkeuring van zijn buren. Als hij daarom aangeklaagd wordt, zal hij 3 lb. moeten betalen als boete.

No one shall put out his cloth on a table in front of the chests of his neighbours, unless with their consent. If he is accused of doing this, he shall have to pay a fine of 3 lb.


Item ok enschal nemant syn want hoger upstapelen vor sine kisten uppe der bank, dan VI stucke smales Engels. We sin want utsettet, de schal dat wedder insetten alse he ersten kan, dat he synem nabure nynen schaden do.

Ook zal niemand zijn stoffen hoger opstapelen voor zijn kist op de tafel, dan 6 stukken smal Engels. Wie zijn stoffen naar buiten zet, die zal dat weer naar binnen zetten zo snel hij kan, zodat hij zijn buren geen schade doet.

Also no one shall stack up their cloth before their chest on the table higher than 6 pieces of narrow English (cloth). Who puts out their cloth, he shall get it back in as soon as possible, so as not to harm his neighbours.


Item kemen koplude uppe de lofynnen efte up dat wanthus unde spreken in dat gemeyne: "wy hadden gerne want", edder: :"ick hadde gerne want", so schal nymant spreken: "wat wande wolde gy hebben?" men he mach spreken: "des is hyr genoch veyle". Nemant endegedinge myt den luden, mer malk ga vor syne kisten; vor wes kisten de koplude negest komen, de spreke en to unde vorkope en, ist he kome.

Als er kooplieden in de losinnen (marktplaats?) of in het wanthuis binnenkomen en in het algemeen spreken: "wij hadden graag stoffen", of "ik had graag stof", dan zal niemand zeggen: "wat voor stoffen wil jij hebben?" maar hij mag spreken: "er is hier genoeg". Niemand gaat onderhandelen met de kooplieden, maar elk gaat voor zijn kist staan, en voor wiens kist de kooplieden het meest dichtbij komen, die spreekt hij toe en verkoopt hij aan, als ze zijn gekomen.

When merchants enter the losinnen (marketplace?) or the clothhall and in general say: "we would like to have cloth", or "I would like to have cloth", then no one shall say "what kind of cloth do you want?" but he may say "there is plenty enough here". No one shall go trade with the merchants, but each shall stand before his chest, and when their chest is closest when the merchants pass, he can talk to them and sell to them, if they come.


Item droge en kopman wand umme besyndes willen unde wolde darna to eneme anderen gaen unde halen ok want umme besyndes, des schal men nemande staden, id ensy dat he dat ander want wedderbracht hebbe synem nabure.

Als een koopman stof draagt om het te kunnen bekijken en als hij daarna naar een ander wil gaan om daar ook stof te halen om te bekijken, dit zal niemand toestaan, tenzij hij eerst de andere stof weer teruggebracht heeft bij zijn buur.

When a merchant carries cloth to look at and wants to go to another and get there also cloth to look at, no one shall allow this, unless he has first brought the cloth back to his neighbour.


...

Item eyn jewelik wantsnyder schal hebben enen wachter myt enem spete und mit enem ysern hode und mit ener luchten dar eyn licht inne barne vor siner wantkisten so lange bet de erste misse ut ys unde dat me van dage sen moge.

Elk wantsnijder zal hebben een wachter met een speer en een ijzeren hoed en met een lantaarn waar een kaars in brand voor zijn stoffenkist zo lang tot de eerste mis uit is en men de dageraad kan zien.

Each cloth cutter shall have a guard with a spear and a iron hat and a lantern with a burning candle in it, for his clothchest as long as the first mass is done and the break of day can be seen.


Item ok schal eyn jewelik wantsnyder sinen wachter anrichten, dat he nynerlye unstur dede in den wanttelden und myt synen medewachteren.

Ook zal elk wantsnijder zijn wachter instrueren, dat hij op geen manier onstoer doet in de stoffenruimtes en met zijn medewachters.

Also each cloth cutter shall instruct his guard, that he shall in no way behave uncouth in the clothrooms and with his fellow guards.

In een ruime kelder aan de Grote Markt van Haarlem is het Archeologisch Museum van de stad gevestigd (en zoveel van die musea heeft Nederland niet, dus een kelder is al heel wat). Daar zijn vijf DB'rs gisteren de tijdelijke tentoonstelling 'Leer van de Meester' gaan bekijken. Waarvan een zelfs vanuit een kinderbuggy. Want je moet jong beginnen!
De tentoonstelling was een door de Haarlemse stadsarcheoloog opgezette expositie ter ere van de een paar jaar geleden overleden Olaf Goubitz, dé expert op het gebied van archeologisch Nederlands leer. Volgens de online aankondigingen was gisteren de laatste dag van de tentoonstelling, dus we waren nog net op tijd.

A spacious cellar located at the Grote Markt in Haarlem is the home of the Archaeological Museum of Haarlem (and there are not that many Arch. museums in the Netherlands, so a cellar is quite something). Five of us from Deventer Burgerscap visited the temporary exhibition 'Leer van de Meester' ('leer' means leather ánd learn) there yesterday. One even did so while being pushed about in a buggy. You have to start young!
The exhibition was set up by the town archaeologist of Haarlem to honour the late Olaf Goubitz, thé expert on Dutch archaeological leather. According to the online announcements the exhibition was to last till yesterday, so we were there just in the nick of time.


We hadden om 10:30 afgesproken bij de ingang van het museum. Compleet niet de openingstijden in het oog houdend... (13:00-17:00). Dan maar koffie, rondje kerk en lunch eerst. Na de afdaling in de museumkelder, stipt om 13:00, werden we verwelkomt door een stukje papier met daarop de informatie gepend dat de tentoonstelling is verlengd tot 10 oktober.

We had agreed to meet each other at 10:30 in front of the museum. Of course we had forgotten about the museums opening hours... (13:00-17:00). But this was solved by drinking coffee, strolling about in the church and having lunch. After descending into the museumcellar, at 13:00 exactly, we were welcomed by a piece of paper with scribbled on there that the duration of the exhibition is extended to the 10th of October.


Enfin, binnen zijn we een uurtje á anderhalf zoet geweest met het vastleggen van de leervondsten (schoenen, schedes, foedralen, etc.) op de gevoelige digitale plaat. Niet alle tentoongestelde stukken waren opgegraven uit de grond. Sommige waren opgediept uit de nalatenschap van Goubitz zelf, het waren door hem vervaardigde replica's. Een van de schoenen was zelfs door hemzelf gedragen, bij wijze van experimentele archeologie. Het algemene uitzicht van deze replica's kwam toch verdacht bekend voor... :)

Inside, we must have been busy for one or one and a half hour with making lots of photos of the leather finds (shoes, scabbards, casings, etc.). Not all exhibited pieces had been excavated from the soil. Some had been dug up from Goubitz' legacy. They were replica's made by himself. One of the shoes had even been worn by him, as a means of personal experimental archaeology. The general view of these replicas somehow looked quite familiar to us... :)